Inclusieve gezondheid en veiligheid op Lesbos

'Home for All’, een thuis voor iedereen, is een Griekse ngo die zich inzet voor een deel van de voedselvoorziening voor vluchtelingen in het kamp Mavrovouni in Mytilini op het eiland Lesbos. Dit kamp is opgezet door vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties UNHCR en biedt niet meer dan minimale voorzieningen. De medewerkers van Home for All koken in een eigen keuken voor de kampbewoners die door een arts een speciaal dieet
voorgeschreven kregen vanwege zwangerschap, allergieën of slik-/kauwproblemen. Daarnaast streeft de ngo ernaar om zo veel mogelijk vluchtelingen betaald werk te bieden op de boerderij. Ze distribueert persoonlijke verzorgingsproducten, biedt noodhulp bij nieuw binnengekomen mensen én ondersteunt andere lokale organisaties. Het dagelijkse bestuur is sinds de oprichting in 2015 in handen van initiatiefnemers Nikos en Katerina.

Home for All breidde in 2021 uit met de aankoop van een biologisch tuinbouwbedrijf met vijf hectare grond. Op het terrein staan ongeveer achthonderd olijfbomen en sinds enige tijd is er een eigen oliepers aangeschaft, zodat er hoogwaardige olijfolie gemaakt kan worden, onder de merknaam NIKA (die je kunt bestellen om het project te steunen). Particuliere donaties nemen af en met de verkoop van olijfolie hopen Nikos en Katerina hun personeelsbestand te kunnen behouden en uitbreiden. Er wordt bewaterd, geoogst, gewied en geplant, allemaal met de hand. Ook moeten de kippen, geiten, paarden en een ezel verzorgd worden. Home for All kan rekenen op een aantal trouwe donateurs en vrijwilligers die ondersteunen bij het opzetten van distributiekanalen voor de verkoop van NIKA olijfolie in onder andere Duitsland, België, Polen en Nederland.

Deze zomervakantie hebben Bart en Inge zich ingezet voor de vluchtelingen door mee te werken op de biologische boerderij. Ook hebben ze het vluchtelingenkamp bezocht en verse groenten uitgedeeld aldaar. De reacties daarop waren zowel hartverwarmend als hartverscheurend. Hoe blij kan iemand zijn met een beetje aandacht en een tasje verse groenten? Bart en Inge hebben zij aan zij gewerkt met jonge mannen uit Sierra Leone, Somalië, Syrië, Soedan en Turkije (Koerdistan). Wat duidelijk werd is dat deze tieners en twintigers niet veel anders zijn dan de Nederlandse jeugd. Ze worstelen met dezelfde vraagstukken, verliefdheden en hebben dezelfde dromen en idealen. Bewonderenswaardig is hun doorzettingsvermogen en optimisme ondanks de trauma’s die ze in hun thuisland en tijdens hun vlucht hebben opgelopen.

De jongens werken zes dagen in de week en mede vanwege de brandende zon starten ze om 06.00 uur. Ze worden opgehaald met de Home-for-all-bus uit de hoofdstad Mytilini, een half uur rijden van de farm. Dat betekent om 04.45 uur op, want ontbijten doen ze op de boerderij. Na 6,5 uur ploeteren eindigt de werkdag en is er een gezamenlijke warme lunch. Katerina, kokkin van beroep, bereidt dieetvoeding voor vluchtelingen uit het kamp, maar verzorgt ook alle lunches voor deze jongens én de vrijwilligers. Zij en Nikos ontfermen zich over deze mannen, zoekend naar een nieuw bestaan in een onbekende cultuur, in een onbekende taal. Dat doen zij met verve. Voor Bart en Inge was het een indrukwekkende en leerzame ervaring. 

De leefomstandigheden in het kamp zijn erbarmelijk. De barakken zijn voorzien van airconditioning die niet altijd functioneert waardoor de binnentemperatuur in de zomer gemakkelijk stijgt tot vijftig graden. Bomen voor schaduw ontbreken en hoge hekken met prikkeldraad en een overdadige hoeveelheid bewakers geven het gevoel van een gevangenis. Wie het kamp uit wil moet langs de bewaking om zich te registreren, wie er weer in wil ook. Er is geen verschil in of je er woont of niet. Door de slechte staat van de elektriciteit breekt regelmatig brand uit in het kamp, zo ook tijdens het verblijf van Bart en Inge op Lesbos. Ook mensen die erkend zijn als vluchteling krijgen amper hulp en zonder inkomen kunnen zij zichzelf niet redden. De boerderij van Nikos en Katerina biedt een aantal jongens dit salaris. Die inkomsten zijn essentieel maar minstens zo belangrijk is het gevoel ergens bij te mogen horen. Home for All is hun nieuwe familie.

Home for All is een prachtig voorbeeld van zorg voor zowel de medemens als de natuurlijke omgeving. Het kan gezien worden als een inspirerend antwoord op de ontmenselijking en vijandigheid die asielzoekers in Europa vaak ten deel valt. Angst voor onbekende nieuwkomers en de eigen bestaanszekerheid kán plaatsmaken voor een besef dat duurzame veiligheid en gezondheid inclusief is. Pas wanneer iedereen veilig is, en voldoende gezond voedsel en een gezonde leefomgeving binnen bereik heeft, kan echte vrede in beeld komen. De gevolgen van het Europese kolonialisme, handelsbeleid en de ecologische voetafdruk maken dat er vele vluchtelingen als gevolg van klimaat, oorlog en economische uitzichtloosheid onze kant op blijven komen. Initiatieven als Home for All verdienen daarom steun en navolging!

- Bart & Inge

2025